De verbeelding moet regeren

 

Behalve rondleider in de burcht ben ik ook Nachtwacht in Bentheim. Een paar weken geleden had ik een bijzondere volger tijdens mijn rondgang. Ik herkende hem direct. Zijn gedachtengoed beeldhouwt zijn karakteristieke kop, zijn bronzen stem is van senior; het was Bas de Gaay Fortman jr.

Ik was te jong om een hippie te kunnen zijn maar Kennedy, Beatles, Maarten Luther King, de Berlijnse Muur en Willy Brandt vormden bakens in mijn kind- en pubertijd. Net volwassen, mocht ik voor het eerst stemmen. En daar was het kabinet Den Uyl: kroon op de jaren zestig en de verbeelding aan de macht. Weg met de restanten van De Avonden, weg met de Schmelzers en de Lunssen; weg met discriminatie en uitsluiting. Niet alleen Brood en Spelen maar ook Kunst en Cultuur. Geen verplichtingen meer maar idealen nastreven, eindelijk confessionelen met ballen die echte sociale politiek wilden voeren: Jaap Boersma en De Gaay Fortman sr. die samen met Den Uyl sociale gerechtigheid op de politieke agenda zetten.

En zonder verbeelding kunnen wij als mens niet. Natuurlijk bestaat de ideale samenleving niet. Maar we hebben de plicht om ernaar te streven, voor ons zelf en voor onze kinderen. Nog steeds wordt 40 jaar na dato de ‘Boersma-Den Uyl-Fortman-vraag’ gesteld: “Wat betekent deze maatregel voor de mensen die het minder hebben?” En is de uitkomst vaak dat ‘de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen’. Zonder verbeelding geen gerechtigheid; zonder verbeelding geen menswaardigheid. Tot op de dag van vandaag stikt Rob Hoogland bijna in zijn Telegraaf-braaksels als de naam ‘Den Uyl’ valt; een goed teken.

Na mijn rondgang vroeg ik Bas waar hij op het moment mee bezig was. “Met de Grondwet”, antwoordde hij. “Wist u dat Nederland het enige land ter wereld is waar in Artikel 1 staat dat alle mensen uit de hele wereld op Nederlands grondgebied gelijk behandeld moeten worden?” Precies, de wereld, het land, de lucht en het water zijn niet van Duitsers, Nederlanders, Trumps, Poetins of wie dan ook.  Maar van iedereen, van alle mensen, van ons allemaal. Het is nog steeds actueel.

Den Uyl, Boersma en de De Gaay Fortmans zijn nog steeds springlevend – in en door onze verbeelding.